Logopedia
Terapia logopedyczna
Logopedia jest to nauka interdyscyplinarna. Łączy w sobie elementy językoznawstwa, nauk medycznych, psychologicznych ora pedagogicznych Zajmuje się ona tematyką kształtowania właściwej mowy, jej rozwoju oraz o korygowaniu jej wad i zaburzeń. W logopedii oprócz mowy ważna też jest komunikacja. Zaburzenia mowy oraz komunikacji mogą przejawiać się w przeróżny sposób, mogą mieć charakter rozwojowy lub nabyty. Logopedia nie tylko zajmuje się zaburzeniami mowy u dzieci, czy nastolatków, ale również dorosłych.
Terapia logopedyczna prowadzona jest w sposób indywidualny i dostosowany do potrzeb i warunków podopiecznego.
Wady wymowy
Dyslalia
Termin dyslalia oznacza zaburzenia (wady) wymowy. Wady wymowy mogą wynikać z wielu przyczyn i nie zawsze łatwo da się ją określić.
Przyczynami takiego zaburzenia mowy mogą być:
- Zmiany anatomiczne narządów mowy np.: nieprawidłowy zgryz, za krótkie wędzidełko podjęzykowe, nieprawidłowa budowa podniebienia lub przerost trzeciego migdałka.
- Sprawność narządów artykulacyjnych np.: obniżone napięcie mięśniowe w obrębcie twarzy, brak pionizacji języka, nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka lub obniżona sprawność narządów mowy.
- Wady słuchu lub nieprawidłowa budowa narządu słuchu np.: niedosłuch, zaburzenia słuchu fonematycznego lub zaburzona analiza i synteza słuchowa.
- Uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego.
Dyslalia obejmuje takie wady wymowy jak:
- Sygmatyzm (nieprawidłowe realizowanie głosek szeregu ciszącego, syczącego oraz szumiącego)
- Rotacyzm (nieprawidłowa realizacja głoski r)
- Kappacyzm (nieprawidłowa realizacja głoski k)
- Gammacyzm (nieprawidłowa realizacja głoski g)
- Lambdacymzm (nieprawidłowa realizacja głoski l)
- Betacyzm (nieprawidłowa realizacja głoski b)
- Mowa bezdźwięczna (nieprawidłowa realizacja głosek dźwięcznych takich jak b, d, g, z, dz poprzez zastępowanie ich głoskami bezdźwięcznymi takimi jak p, t, k, s, c).
Wady te mogą objawiać się poprzez realizacje dźwięków:
- Opuszczanie dźwięku (elizja) – nie wymawianie danej głoski
- Zastępowanie dźwięku innym (substytucja) – zastępowanie jedną głoskę inną, przy prawidłowej jej wymowie np.: zamiast sz mówi s
- Zniekształcanie dźwięku (deformacja) – realizacja głoski występuje, lecz jest ona nieprawidłowa na przykład: międzyzębowa lub boczna.
ORM – opóźniony rozwój mowy
Mowa każdego małego dziecka rozwija się indywidualnie. Występują oczywiście wyznaczone etapy mowy, przez które każde dziecko powinno przejść. Na początku dziecko głuży, gaworzy, następnie pojawiają się pierwsze słowa, które później wykorzystywane są do budowy prostych, a następnie złożonych zdań. O opóźnieniu rozwoju mowy można mówić, gdy mowa dziecka znacznie różni się od jego rówieśników, to znaczy mowa dziecka i jej przejścia na kolejne etapy pojawiają się z półrocznym lub większym opóźnieniem. ORM dzieli się na samoistne opóźnienie rozwoju mowy (inaczej opóźnienie proste) oraz niesamoistne opóźnienie rozwoju mowy (związane z zaburzeniami rozwoju lub towarzyszy innym zaburzeniom)
Jąkanie
Jest to niepłynność mowy wraz, z którą występują inne towarzyszące je relacje. Osoba jąkająca się czasami może mówić bez trudu a czasami niepłynnie zwłaszcza w sytuacjach trudnych lub stresujących.
Objawami jąkania jest:
- Powtarzanie głosek, słów lub nawet części zdań
- Przedłużanie głosek
- Dodawanie przedłużeń samogłoskowych między wyrazami w zdaniu
- Pauzy, często są one za długie
- Zdyb szybkie lub wolne tempo mówienia
- Zaburzenie rytmu mowy.
Przyczyn jąkania jest wiele, są to między innymi: wypadki, zaburzenia pracy układu nerwowego, urazy, silnie stresujące przeżycia, problemy zdrowotne lub osobiste. Jąkanie powiązane są z częstymi skurczami fonacyjnymi, oddechowymi lub artykulacyjnymi.
Niestety życie z jąkaniem nie jest łatwe i powoduje dodatkowe napięcia i frustracje, co może jeszcze bardziej pogłębiać zaburzenia mowy i powodować brak rozumienia jej
Oligofazja
Zaburzenia mowy u osób z niepełnosprawnością intelektualną. Mowę taką charakteryzuje:
- Ubogie słownictwo
- Liczne agramatyzmy
- Nieprawidłowa artykulacja
- Trudności w budowaniu zdań
- Echolalie (powtórzenia słów lub zdań kiedyś usłyszanych)
- Zaburzenia połykania
- Trudności w komunikowaniu potrzeb.
Zaburzenia mowy u osób z autyzmem
U osób z autyzmem występuje zaburzenie w kontaktach społecznych i komunikacji oraz częściowa lub całkowita nieznajomość języka.
Częstymi objawami są:
- Zaburzenia komunikacji werbalnej – pojedyncze mało znaczące sylaby, gęsty, mimika, postawa ciała
- Zaburzenia rozumienia mowy
- Odwracanie zaimków
- Występowanie echolalii
- Nieprawidłowy rytm, informacja, modulacja, tempo, wysokość mowy
- Dosłowność rozumienia i wytwarzania mowy
- Niezrozumienie analogii i metafor
- Ograniczone, stereotypowe i powtarzane wzorce zachowań
- Między 18 a 30 miesiącem życia może nastąpić utrata mowy
Zaburzenia mowy u osób z zespołem Aspergera
Rozwój mowy może przebiegać prawidłowo. Natomiast mogą występować problemy z:
- Logicznym argumentowanie własnych wypowiedzi
- Samokrytycyzmem
- Rozumieniem związków przyczynowo-skutkowych
- Prozodiami mowy
- Komunikacja pozawerbalną
- Zakresem ruchów
- Odczytywaniem sygnałów niewerbalnych
Afazja
Jest to częściowa lub całkowita utrata języka często wynikająca z pewnych uszkodzeń mózgu.
Rodzaje afazji:
- Ruchowa – osoba nie jest w stanie wypowiedzieć się, aparat artykulacyjny nie wytwarza słów w odpowiedni sposób
- Czuciowa – osoba nie rozumie, co do niej mówią inni, nie rozumie poleceń, pytań, zdań, słów
- Mieszana – osoba nie jest ani w stanie zrozumieć innych ani wypowiedzieć się
Objawami afazji są:
- Brak rozwoju mowy
- Brak rozumienia slow mimo prawidłowego słuchu
- Brak zaburzeń emocjonalnych i upośledzenia funkcji poznawczych
- Problemy z wypowiadaniem słów spontanicznie i naśladować
- Zniekształcanie slow
- Problemy z wypowiadaniem wyrazów dwu- i więcej sylabowych
- Ubogie słownictwo
- Dzielenie słów na sylaby
- Zaburzenia płynności mowy
- Zaburzenia przetwarzania
- Stosowanie niepoprawnej gramatyki
- Błędna artykulacja
- Trudności w nazywaniu przedmiotów
Terapia logopedyczna
Terapia logopedyczna ma na celu usprawnienie funkcji komunikacji poprzez stopniowe korygowanie wad wymowy i zakłóceń występujących podczas porozumiewania się. Jest to całość specyficznych i zamierzonych oddziaływań.
Najważniejszymi celami terapii jest:
- Usprawnienie narządów motoryki narządów artykulacyjnych
- Korygowanie wad wymowy
- Poprawienie czynności funkcji językowej, oddechowej, fonacyjnej
- Rozbudowywanie zasobu słownictwa czynnego oraz biernego
- Usprawnianie słuchu fonematycznego
- Przywracanie mowy w przypadku jej utraty
- Nauczenie mowy, w przypadku jej niewykształcenia
- Podnoszenie poziomu sprawności językowej (rozwijanie kompetencji językowej i komunikacyjnej u dzieci i różnymi deficytami rozwojowymi)
- Wprowadzanie wspomagających systemów komunikacyjnych
- Usuwanie trudności w nauce czytania i pisania.
Nie należy bagatelizować nieprawidłowości wymowy dziecka, gdyż nie znikną one same, lecz mogą się nasilić. Im wcześniejsza diagnoza i terapia tym mniejszy stres dla podopiecznego w późniejszych etapach życia. Zaburzenia mowy wpływają również na rozwój osobowości i wykształcenie się takich cech jak nieśmiałość lub strach przed wystąpieniami publicznymi, może to powodować również problemy z przebiegiem procesów myślowych lub również kontaktów z rówieśnikami i otoczeniem.
Profilaktyka logopedyczna
Ma ona na celu wcześniejsze wyłapanie spośród grupy dzieci, te, które potencjalnie w przyszłości mogą mieć większe problemy w nauce związane z zaburzeniami lub wadami wymowy, które się mogą u nich wykształcić. Aby zapobiec potencjalnemu niebezpieczeństwu to nauczyciel, który ma największy kontakt z dzieckiem, musi wykazać się czujnością i wychwycić nieprawidłowości w mowie.
Konsultacje logopedyczne
Konsultacja logopedyczna to cykl spotkań z rodzicami, na których zostanie przedstawiony problem, z jakimi boryka się dziecko, wyjaśniona zostanie istota zaburzenia, zaproponowany zostanie program terapii oraz metody pracy. Rodzie dostaną dokładne zalecenia do pracy oraz jak wykonywać dane ćwiczenia z dzieckiem w domu.
Należy pamiętać, iż ćwiczenia wykonywane w domu w odpowiedni sposób i są one wykonywane regularnie, nie tylko na zajęciach przynoszą szybsze efekty.
Diagnoza logopedyczna
Diagnoza logopedyczna to cykl spotkań, na których logopeda rozpoznaje symptomy, klasyfikuje wady i wyznacza kurs podejmowanych w terapii działań. To pierwszy i najważniejszy krok ku pomocy, bo od czegoś trzeba zacząć. Źle postawiona diagnoza może wpłynąć na nieefektywną i przedłużającą się terapię.
Do diagnozy używane są różne narzędzia diagnostyczne między innymi Narzędzie KOLD (Karty Oceny Logopedycznej Dziecka), które używane jest już od 1 miesiąca życia do ukończenia 9 roku życia.
Badanie wstępne
- Wywiad
- Obserwacja
- Orientacyjne badanie mowy
Badanie uzupełniające - zależne od rodzaju zaburzenia:
- Badanie budowy i sprawności narządów artykulacyjnych
- Badanie funkcji oddechowych
- Orientacyjne badanie słuchu
- Badanie słuchu fonematycznego
Badania podstawowe
- Badanie rozumienia
- Badanie mówienia
- Badanie czytania i pisania
Badania specjalistyczne
- Jeśli zachodzi potrzeba, otrzymuje się skierowanie na badania specjalistyczne do laryngologa, ortodonty, neurologa, psychologa lub pedagoga.
Nasze specjalizacje
Logopedia, jako nauka o kształtowaniu i doskonaleniu właściwej mowy ma do zaoferowania dużo więcej niż może się wydawać. Z definicji logopedia ewoluowała i obecnie oferuje znacznie więcej, zobacz jakiej pomocy można u nas szukać.
Umów się na konsultację u Logopedy
Skontaktuj się
Logopeda
ul. Brylantowa 23/2
63-100 Zbrudzewo
tel: 606 908 324
e-mail: gabinet@logopedasrem.pl